Ugonjwa Wa Figo Husababishwa Na Nini, Ugonjwa wa figo sugu (CKD) unaweza kusababishwa na magonjwa na hali mbalimbali, zikiwemo:
- Kisukari: Ugonjwa wa figo sugu unahusishwa na aina ya 1 na 2 ya kisukari. Ikiwa ugonjwa wa kisukari wa mgonjwa hautadhibitiwa vyema, sukari ya ziada (glucose) inaweza kujilimbikiza katika damu na kudhuru figo.
- Shinikizo la damu: Shinikizo la juu la damu linaweza kudhuru glomeruli, ambayo huchuja uchafu kwenye figo.
- Magonjwa mengine ya figo: Hizi ni pamoja na ugonjwa wa figo wa polycystic, pyelonephritis, na glomerulonephritis.
- Stenosis ya artery ya figo: Ateri ya figo hupungua au imefungwa kabla ya kuingia kwenye figo.
- Tatizo la ukuaji wa fetasi: Ikiwa figo hazitakua vizuri katika mtoto ambaye hajazaliwa wakati anakua tumboni.
- Nguo ya damu: Inaweza kusababisha uharibifu wa figo.
- Lupus: Ugonjwa wa kutolea mwenyewe wa mfumo wa kinga ambao unaweza kuathiri figo.
Dalili za Ugonjwa wa Figo Sugu
Dalili za ugonjwa sugu wa figo huonekana polepole kadiri figo zinavyoharibika. Hii inaweza kusababisha mkusanyiko wa maji, uhifadhi wa taka, na usawa wa elektroliti, na kusababisha shida tofauti kulingana na jinsi ugonjwa unavyokuwa mbaya.
- Kupoteza hamu ya kula
- Matatizo wakati wa kulala
- Maumivu ya kifua
- Upungufu wa kupumua
- Kuvimba kwa uso wako
- Kuumwa kichwa
- Kuvimba kwa miguu
- Kusinzia
- Kuvuta
- Nausea na kutapika
- Kutokana na damu ya damu
- Kukosa fahamu
- Kifafa
Hatua za Ugonjwa wa Figo Sugu
Ugonjwa wa figo umegawanywa katika hatua tano kulingana na kiwango cha kazi ya figo:
| Hatua | Kazi ya Figo | Dalili |
|---|---|---|
| 1 | ≥90% | Wagonjwa wanaweza kuwa hawana dalili, lakini ishara zinaweza kuwa ni kukojoa mara nyingi hasa usiku, shinikizo la damu kuwa juu, mkojo usio wa kawaida na creatinini kwenye damu inaweza kuwa juu (au hata kawaida). |
| 2 | 60-89% | Ugonjwa huwa na kasi, wagonjwa wanaweza kuwa hawana dalili au wana dalili kidogo pamoja na mkojo kuwa si wa kawaida, na creatinini kwenye damu kuongezeka. |
| 3 | 30-59% | Katika hatua hii ya ugonjwa, ugonjwa huwa mkali. Kuna dalili nyingi, kutegemea chanzo cha kudhoofika kwa figo na magonjwa mengine yaliyoambatana na hali hii. |
| 4 | 15-29% | Hii ni hatua ya mwisho na ni ya hatari. Kuna dalili nyingi na nyingine zinazohatarisha hata maisha. Katika hatua hii hata matibabu yakifanywa, dalili za figo kufeli huzidi na wagonjwa wengi huhitaji dayalisisi au kupatiwa figo nyingine. |
| 5 | <15% | Hii ni hatua ya mwisho na ni ya hatari. Kuna dalili nyingi na nyingine zinazohatarisha hata maisha. Katika hatua hii hata matibabu yakifanywa, dalili za figo kufeli huzidi na wagonjwa wengi huhitaji dayalisisi au kupatiwa figo nyingine. |
Utambuzi wa Ugonjwa wa Figo Sugu
Utambuzi wa ugonjwa sugu wa figo hufanywa kwa kutumia vipimo vya damu na mkojo:
- Kipimo cha kazi ya figo ya kuchuja uchafu (eGFR): Huhesabiwa kutokana na umri, jinsia na kiasi cha creatinini ya damu. Kipimo hiki ni muhimu kwa kutambua na kufuatia jinsi ugonjwa unavyoendelea na ukali wake.
- Vipimo vya damu: Vipimo vya usawa wa asidi mwilini, (sodium, potasiamu, magnesia, bicarbonate), vipimo vya anemia (hematocrit, ferritin, kiasi cha transferritin na muonekano wa damu – peripheral smear), na vipimo vya ugonjwa wa mifupa.
- Uchunguzi wa mkojo: Huchunguza kiwango cha protini, glukosi, na uchafu katika mkojo.
- Picha za figo: Huweza kuonyesha ugonjwa uliosababishwa na kuziba kwa njia ya mkojo au na mawe ya figo.
Kwa kuwa dalili za ugonjwa wa figo huonekana polepole, ni muhimu kufanya uchunguzi wa mara kwa mara ili kutambua ugonjwa mapema na kuanza matibabu. Matibabu ya mapema yanaweza kuzuia au kupunguza kasi ya uharibifu wa figo.
