Sheria ya Serikali za Mitaa (Mamlaka za Wilaya), Sura ya 287, inatoa muundo na miongozo ya utawala wa serikali za mitaa nchini Tanzania. Sheria hii ilianzishwa ili kuwezesha uanzishwaji wa serikali za mitaa katika maeneo mbalimbali kama vile wilaya, miji, na vijiji, na kuhakikisha kuwa wananchi wanashiriki katika kupanga na kutekeleza mipango ya maendeleo.
Madhumuni ya Sheria
Sheria hii ina lengo kuu la:
- Kuwezesha ushirikiano wa wananchi: Inalenga kupeleka madaraka kwa wananchi ili waweze kushiriki katika maamuzi yanayohusu maendeleo yao.
- Kuweka muundo wa utawala: Inabainisha muundo wa serikali za mitaa, wajumbe wake, vyanzo vya mapato, na namna ambavyo vyombo hivyo vitafanya kazi.
Mifumo ya Utawala
Sheria hii inaelekeza jinsi ya kuanzisha mamlaka za serikali za mitaa, ikiwemo:
- Uundaji wa Halmashauri: Halmashauri zinaundwa katika ngazi mbalimbali kama vile wilaya na miji.
- Majukumu ya Halmashauri: Halmashauri zina jukumu la kuandaa mipango na bajeti kwa ajili ya utekelezaji wa shughuli mbalimbali za maendeleo.
Vyanzo vya Mapato
Sheria inabainisha vyanzo vya mapato kwa mamlaka za serikali za mitaa, ambavyo ni pamoja na:
- Kodi: Mamlaka zinaweza kutunga sheria za kodi ili kuongeza mapato.
- Ruzuku: Ruzuku kutoka serikali kuu ni chanzo muhimu cha fedha kwa serikali za mitaa.
Marekebisho na Maelekezo ya Kisheria
Kuna marekebisho mbalimbali yaliyofanywa kwenye sheria hii ili kuboresha utendaji kazi wa serikali za mitaa. Kwa mfano, amri mpya imeanzishwa mwaka 2024 kuhusu mgawanyo wa maeneo ya utawala ndani ya mamlaka hizi.
Marekebisho haya yanahusisha kufuta au kubadilisha kata, vijiji, na vitongoji katika halmashauri mbalimbali.Sheria hii ina umuhimu mkubwa katika kuhakikisha kuwa serikali za mitaa zinaweza kutekeleza majukumu yao kwa ufanisi na kwa kuzingatia mahitaji ya jamii.
